Dot inlays

Nadat je je fretsleuven hebt gezaagd (voor gefrette instrumenten), is de volgende stap om aan je inlay te beginnen. Er is een ruime keuze voor de vorm van inlays, zoals blok, shark, sterren, vogels etc. en je kunt natuurlijk ook zelf je eigen unieke ontwerp en maken in je bekwamen in de kunst van het inleggen.

Dot inlay
Een veelgebruikte inlay op het fretboard is een dot inlay. Met dot inlay is veel variatie mogelijk tav materialen, kleuren en diameters en kun je spelen met de uitlijning op de toets en een specifiek patroon ontwerpen. Meestal worden ze geplaatst in het midden of links uitgelijnd op de posities 3, 5, 7, 9, 12, 15, 17, 19, 21, 24 met dubbele stippen op de 12 & 24 om het octaaf te markeren.

Boren
Nadat je jouw patroon hebt ontworpen en de posities hebt gemeten, markeer ze met een priem en boor een gat, hetzij met de hand, met de elektrische boor of een kolomboormachine als je die hebt. Je kunt een (licht) puntige houtboor gebruiken in de diameter van je inlay dot.

Je wil liever niet dat de punt van je boor door het fretboard gaat, hoewel het niet echt erg is als het gebeurd omdat je de toets toch op de nek lijmt en de gaten automatisch weer met lijm worden gevuld. Probeer het te toch te vermijden en stel je boor tot de diepte van je inlay dot. Hou er rekening mee dat je nog steeds je radius moet aanbrengen en dat je meer diepte zult verliezen aan de zijkanten van je fretboard. Misschien moet je daar dieper boren om ervoor te zorgen dat je inlay na het radiusschuren nog volledig zichtbaar is. Dit is geen probleem voor de midden sectie van je fretboard. Voor mijn eigen projecten boor ik meestal de gaten, breng de radius aan en controleer opnieuw de diepte van de gaten voordat ik de inlay lijm.

Lijmen
Gebruik voor het lijmen van je inlay dots medium dikke secondelijm. Een goede druppel is genoeg. Lijm dot voor dot en gebruik lichte druk om de dot op z’n plek te zetten. Desnoods met een tikje met de zachte kant van je frethamer. Pas op dat je je vingers niet aan elkaar lijmt, dat gebeurt iedereen wel eens, dus hou de debonder binnen handbereik en gebruik eventueel een pincet. Nadat de lijm is uitgehard, kun je verder met je radius.

Probleem oplossen:
• De inlay is iets te diep ingelijmd:
Je kunt een druppeltje secondelijm of epoxy gebruiken om de inlay af te toppen. Het geeft een extra glans aan je inlay, dus voer dit door voor al je dots. Schuur overtollige uitgeharde lijm weg met je radiusblok en fijn schuurpapier.

• Het gat is veel te diep:
Dan kun je het beter opvullen tot de gewenste diepte met een mengsel van zaagsel en houtlijm en druk het mengsel er vlak in met een staafje. Zodra de lijm volledig is uitgehard, opnieuw meten en boor het gat indien nodig opnieuw met de hand. Als je de inlay al hebt gelijmd, kun je overwegen om een extra inlay bovenop de andere te lijmen. Verwijder het overtollige materiaal met je radiusblok.

• Het gat was niet diep genoeg en een deel van de inlay verdween met het aanbrengen van de radius:
Ja, s *** happens. Geen andere optie dan uit te boren. Zoek het middelpunt van de inlay en markeer stevig met een priem. Neem een boor met kleine diameter en maak een iets grotere centerpunt zodat de houtboor voldoende grip heeft. Klem de toets vast op een vlakke ondergrond en boor in een hoek van 90 graden tov de ondergrond het gat tot de gewenste diepte. In dit stadium hoeft alleen het onderste gedeelte van de inlay in het nieuwe gat te passen. Lijm de inlay op zijn plaats en verwijder overtollig materiaal. Je kunt overwegen om eerst met een fijne vijl materiaal weg te halen en daarna over te stappen op je radius blok.

• Het gat is te breed:

Als het veel te breed is, kun je het het beste opvullen met een mengsel van zaagsel en Titebond Quick & Thick. Deze lijm droogt helder en verandert de kleur van het zaagsel niet merkbaar. Laat het drogen, meten en opnieuw boren met een kleinere boor. Als je slechts een klein beetje ruimte over hebt, kun je overwegen om je inlay in te lijmen. Soms vult de secondelijm deze ruimte nagenoeg onzichtbaar op. Je kunt overgebleven ruimte eventueel ook opvullen door er een druppel Quick & Thick met fijn schuurstof in te schuren.

• De inlay past niet:
Als een paar goedgeplaatste tikken met de hamer niet werkt, dan krijg je je inlay er echt niet in, als het niet past, past het niet. Meet de diameter van de inlay, het gat en de boor opnieuw. Misschien heb je een grotere boor of een kleinere inlay nodig? Als er maar een klein beetje verschil tussen zit is, dan kun je proberen om het gat iets wijder te maken door de boor in het gat rond de randen te bewegen. Pas hiermee op dat je niet uit positie raak