Fret slots zagen

Het zagen van fretsleuven doe je voordat je toets op je nek wordt gelijmd. Zorg ervoor dat met het zagen je je fretboard goed vastklemd en neem vooral de tijd voor het uitmeten.

Fretboard voorbereiden
Zorg ervoor dat je fretboard een rechte kant heeft en dat de onderzijde is gevlakt. De rechte kant helpt je om je lineaal recht neer te leggen en de afmetingen accuraat te houden en fungeert daarna als steun om je fretten haaks te zagen voor traditionele frets. Fanned frets zijn ook een optie, daarover onderaan meer.

Positie van de Nut
Zaag de bovenkant van je fretboard in een hoek van 90 graden vanaf de zijkant recht door. Dit is de top van je fretboard. Plaats je je nut tegen je fretboard, dan kun je verder met je schaal bepalen en fretafstand berekenen. Wil je je nut verzinken in je fretboard, teken deze dan af en zaag de sleuven aan weerszijde. Verwijder het binnenste deel met een kleine beitel of veil waarbij je erop toe ziet dan de nut sleuf vlak is en de nut haaks op je fretboard staat.

Schaalverdeling
Bepaal de gewenste schaal, dit is de lengte van de nut tot de brug. De meeste bruggen hebben verstelbare zadels waarmee je straks nog de intonatie per snaar kan afstellen. Met de schaal kun je de schaalverdeling voor de fretposities bereken met onze fretcalculator. Veelgebruikte schalen zijn: 

Gibson: varieert van 62.38, 62.55 & 62.87 cm en 64.26 cm voor een long scale
Fender strat & tele: 64.77cm
Fender Jaguar: 60.96 cm
Fender Mustang & Duosonic: 57.15 cm
Martin standaard: 64.36 cm
Martin short scale: 63,09 cm
PRS: 63.5 cm
Klassieke gitaar short scale: 65 cm
Klassieke gitaar long scale: 66 cm
Meest gebruikt voor bassen is de Fender scale:
Long scale: 86.36 cm
Short scale 76.2 cm
Zelf gebruik ik meestal 87 cm voor mijn bassen, je kan hiermee varieren. Een langere schaal geeft meer ruimte tussen de frets, dat is niet voor iedereen handig.

Fretposities markeren
Neem je liniaal, bij voorkeur een metalen van 600 mm en lijn hem recht uit. Markeer nauwkeurig de fretposities aan beide zijden van de liniaal. Meet altijd de afstand van de nut naar de fret en controleer de afstand tussen de frets. Ik gebruik graag een priem om de posities te markeren, omdat potlood niet altijd goed op donker hou zichtbaar is en je hiermee ook meteen startpunt hebt voor je fretzaag. Elke volgende fret zou dichter bij de andere moeten staan met minder ruimte tussen de frets. Als iets er gek uitziet, is de kans groot dat het niet klopt. Controleren! Liever 2 keer meten en 1 keer zagen.

Zagen
Gebruik bij voorkeur een Japanse trekzaag. Doordat de zaag werkt door hem naar achteren te trekken, heb je over het algemeen meer controle over de zaag en geven zelden splinters omdat er weinig druk nodig is. Zorg voor een zaag die een zaagsnede maakt in dezelfde dikte als de tang van je fret. De standaard is 0.5 mm voor gewone frets en 0.63mm voor vervangingsfrets.
Je kunt een haakse hoek gebruiken om je fretzaag te geleiden. Begin met de eerste fretsleuf. Zet je zaag op de markering en plaats de haakse hoek er strak tegen aan. Trek de zaag naar achteren, schuif weer omhoog en trek weer naar achteren. Herhaal dit tot je een fretsleuf hebt die diep genoeg is voor je frets. Houd er rekening mee dat je nog steeds een radius moet schuren en dat je daarmee hoogte aan de zijkant van je fretsleuf verliest. Je kan na het radius schuren de sleuven weer dieper uitzagen.
Mocht je te diep hebben gezaagd, dan kun je eventuele openingen in de zijkant van je toets na het fretten opvullen met houtlijm en zaagstof. Lijm je frets bij voorkeur met dunne secondelijm zoals bijvoorbeeld onze van ZAP. Bij te diep gezaagde sleuven, sowieso lijm gebruiken. Dat is beter voor de klank.

Fanned frets
Voor gewaaierde frets (fanned frets) gebruik je een verschillende schaal op de hoogste en de laagste snaar (en daarmee alle snaren daartussen natuurlijk ook). Gewaaierde frets zijn rechte frets die onder verschillende hoeken staan als een waaier. Dit kan een voordeel hebben voor de ergonomie en mogelijk een voordeel voor de intonatie. Wat in elk geval een bewezen voordeel is, is dat de snaarspanning beter is afgestemd op de dikte van de snaar en dat komt ten goede aan het speelgemak. Nadeel is wel dat je frets sneller slijten en dat je eigenlijk zou moeten kiezen voor rvs frets. Het ziet er sowieso cool uit en het is een interessant idee, dat gek genoeg al meer dan 20 jaar oud is. Hoe ga je te werk:

Dubbele schaalverdeling
Bepaal de gewenste schaal voor de hoogste (dunste) snaar en die voor de laagste (dikste) snaar. Hou er rekening mee dat je brug nog op de body past en dat je ruimte over houdt om je zadel te kunnen afstellen. Hou er ook rekening mee dat je voor iedere snaar een losse brug nodig zal hebben, tenzij je maar een hele kleine waaier maakt. Veel gebruikte schaal voor een 6 snarige gitaar is 68.58 cm voor de dunste snaar en 64.77 cm voor de dikste snaar. Bereken met de fretcalculator de fretposities voor beide snaren.

Zagen
Zaag je fretboard uit. En leg je liniaal langs de rand en markeer eerst de posities voor de ene snaar en daarna aan de andere zijde voor de andere schaal. Je volgt nu de lengte van de snaren voor de schaalverdeling. Teken eventueel de lijn van de fret voor het zagen. Je kunt nu geen haakse hoek meer gebruiken als geleider, zonder lukt het je ook. Wil je toch liever een geleider, pak dan een redelijk plat blokje hout met een haakse rechte kant en klem die tegen de lijn van je gewenste fret. Zaag vervolgens zoals hierboven al beschreven is.